EL ACEITE EN LA CULTURA IBÉRICA

Illeta dels Banyets. El Campello, Alicante.


 

 

EL ACEITE EN LA CULTURA IBÉRICA

Desde el yacimiento de la Illeta dels Banyets me gustaría hablaros del aceite en la Cultura Ibérica.

Las instalaciones donde se elabora el aceite de oliva se llaman almazaras. El proceso de fabricación del aceite en estas instalaciones era muy sencillo y constaba de tres pasos principales. Se iniciaba machacando las aceitunas en un molino hasta formar una pasta. A continuación, esta pasta pasaba a una prensa dentro de unos serones o espuertas de esparto, que iban rezumando el aceite. Para facilitar este proceso, los serones se rociaban de agua caliente. El último paso es la decantación del aceite para separarlo del agua y eso se realizaba en piletas contiguas.

En la Illeta existe una almazara que conserva los elementos principales para la fabricación de aceite de oliva. En una de sus estancias se localizó una gran plataforma de piedras propicia para alojar una prensa oleica de palanca o viga. A sus pies aparecieron los restos de los serones de esparto utilizados en el proceso del prensado y en sus inmediaciones existen dos piletas aptas para el proceso de decantación. En otra estancia se identificó un molino que pudo ser utilizado para machacar las aceitunas. Éstas podían proceder de olivos cultivados (olea europea) o del acebuche, olivo silvestre que proporciona olivas más pequeñas.

Finalmente, cabe destacar que el aceite no tenía un uso exclusivo alimentario (como aporte de grasa vegetal), sino que también se aprovechaba para elaborar ungüentos, barnices o perfumes, entre otros usos. Por tanto, podemos decir que era un producto de gran valor e imprescindible para la Cultura Ibérica, como también lo es en la actualidad.

 

BIBLIOGRAFÍA:

LILLO CARPIO, PEDRO A. (2001): El aceite en el Mediterráneo antiguo. Revista Murciana de Antropología, nº7, PÁGS. 57-75. Universidad de Murcia.

MARTÍN RUIZ, JUAN ANTONIO (2013): El aceite en la Protohistoria del sur de la Península Ibérica. Flor. Il., 24, pp. 111-125. Universidad de Almería.

MARTÍNEZ CARMONA, ADORACIÓN. (2014): Una almazara ibérica en el yacimiento de la Illeta dels Banyets (El Campello, Alicante). Arqueología en Alicante en la primera década del siglo XXI. II Jornadas de Arqueología y Patrimonio Alicantino. Museo Arqueológico Provincial de Alicante – Diputación de Alicante, Alicante.

MATAIX VERDÚ, FRANCISCO JOSÉ y BARBANCHO CISNEROS, FRANCISCO.  (2005): El aceite de oliva en la alimentación mediterránea. I Congreso de Cultura del olivo. Jaén.

 

 

L'OLI EN LA CULTURA IBÈRICA

Des del jaciment de la Illeta dels Banyets m'agradaria parlar-vos de l'oli en la Cultura Ibèrica.

Les instal·lacions on s'elabora l'oli d'oliva es diuen almàsseres. El procés de fabricació de l'oli en aquestes instal·lacions era molt senzill i constava de tres passos principals. S'iniciava picant les olives en un molí fins a formar una pasta. A continuació, aquesta pasta passava a una premsa dins d'unes sàrries o espuertas d'espart, que anaven traspuant l'oli. Per a facilitar aquest procés, les sàrries es ruixaven d'aigua calenta. L'últim pas és la decantació de l'oli per a separar-lo de l'aigua i això es realitzava en piletas contigües.

En la Illeta existeix una almàssera que conserva els elements principals per a la fabricació d'oli d'oliva. En una de les seues estades es va localitzar una gran plataforma de pedres propícia per a allotjar una premsa oleica de palanca o biga. Als seus peus van aparéixer les restes de les sàrries d'espart utilitzats en el procés del premsatge i en els seus voltants existeixen dos piletas aptes per al procés de decantació. En una altra estada es va identificar un molí que va poder ser utilitzat per a picar les olives. Aquestes podien procedir d'oliveres cultivades (olea europea) o de l'ullastre, olivera silvestre que proporciona olives més xicotetes.

Finalment, cal destacar que l'oli no tenia un ús exclusiu alimentari (com a aportació de greix vegetal), sinó que també s'aprofitava per a elaborar ungüents, vernissos o perfums, entre altres usos. Per tant, podem dir que era un producte de gran valor i imprescindible per a la Cultura Ibèrica, com també ho és en l'actualitat.

 

 

THE OLIVE OIL IN THE IBERIAN CULTURE

From the Illeta dels Banyets field, I would like to talk about olive oil in the Iberian Culture.

The olive oil installations are called olive press ( almazaras). The process of olive oil production of these facilities was very simple and consisted of three major steps.  It started by crushing the olives in a mill until forming a paste. This paste was then passed to a press inside serons or esparto pouches, which were oozing the oil. To facilitate this process, the serons were sprayed with hot water. The last step is the decantation of the oil to separate it from the water and this was done in adjoining basins.

At the Illeta we can find an almazara that conserves the major elements for the olive oil production.  A large stone platform suitable for housing an oleic press of lever or beam was located in one of its rooms. At its feet appeared the remains of the esparto serons used in the pressing process and in its vicinity there are two basins suitable for the decanting process. In another room, a mill was identified that could have been used to crush olives. These could come from cultivated olive trees (olea europea) or from  a wild olive tree that produces smaller olives.

Finally, its important to note that olive oil didn’t have a exclusively food use (as a contribution of fats), but also was used to prepare ointments, varnishes or perfumes, among other uses. Therefore, we can say that the olive oil was a product with a high value and essential for the Iberian Culture, as it is today.

 

 

 

Volver

 

Pl Doctor Gómez Ulla s/n.  .   03013 Alicante.  .  Te. 965 149 000

www.marqalicante.com